کهربا چیست؟

کهربا نوعی رزین فسیل شده از درختان مخروطی است. رزین یا صمغ، درخت را در برابر حشرات و قارچ ها محافظت می کند. کهربا ماده ای چسبنده است که حشرات یا بقایای گیاهی را می تواند به راحتی در خود به دام اندازد.

رزین می تواند با گذشت زمان سخت شود که این زمان میلیون ها سال طول می کشد و به این فرایند فسیل شدن نیز می گویند. پس از چند هزار سال رزین نیمه فسیل تشکیل می شود که به آن کوپال نیز می گویند. بر خلاف این ماده رزینی، این قطعات هنوز حاوی روغن های محصور است. زمانی که رزین به طور کامل خشک شد و دیگر در آن اجزای مایعی وجود نداشت به آن کهربا می گوییم.

خاستگاه کهربا

بیشتر رزینی که به کهربا تبدیل می شود، به وسیله درختان مخروطی در اسکاندیناوی در عصر ائوسن تولید شده است. این دوره از 55.8 تا 33.9 میلیون سال پیش ادامه داشته است. در آن زمان، آب و هوا نسبتا معتدل بود و منطقه اسکاندیناوی با جنگل های مخروطی گسترده مشخص می شود.
حدود 35 میلیون سال پیش سطح دریا شروع به بالا رفتن کرد و این ماده رزینی از خاک جنگل های اسکاندیناوی فرسایش یافت. پیش سازهای رودخانه های بالتیک کهربا را گرفتند و در مصب جنوبی آن را ته نشین کرد. بعد از مدتی، این ماده رزینی دوباره فرسایش یافت و توسط رودخانه Eridnos گرفته شد. در نهایت یخ های خشک اسکاندیناوی کهربا را روی دریای بالتیک و دریای شمال پخش کرد. در نتیجه، تکه های کهربا حتی می تواند در سواحل هلند یا انگلیس به ساحل برسد.

کهربا و انسان

یونانی ها و رومی ها قبلا متوجه شده بودند که کهربا چگونه ایجاد شده است. فیلسوف یونانی ارسطو، این ماده رزینی را به عنوان سوکسینوم یا سنگ آب میوه توصیف کرد. اما در قرون وسطی، تمام این دانش از بین رفت و مردم نظریه های عجیب تری را در مورد این ماده رزینی داشتند. برای مثال قرار بود این ماده رزینی از نفت دریا یا حتی کف نهنگ ایجاد شود! تا اینکه در سال 1757، محقق روسی لومونوسوف منشا کهربا را دوباره کشف کرد.

مسیر کهربایی

چه بخواهید یا نخواهید، کهربا همیشه یک کالای محبوب بوده است. در قرن شانزدهم قبل از میلاد، این ماده رزینی از دریای شمال و دریای بالتیک به کشورهای جنوبی منتقل شد. این موضوع را نیم تنه توت عنخ آمون، فرعون مصری نشان می دهد که با قطعات بزرگ این ماده رزینی منبت کاری شده بود. در قرن های بعد، تقاضا برای این ماده رزینی معمولا از طرف ثروتمندان مدیترانه بود.
راه های تجاری که از شمال به جنوب می رفت، مسیرهای کهربایی نامیده می شد. آنها به طور مداوم تغییر می کرد و مردم همیشه امن ترین مسیرها را با بهترین اقامتگاه ها انتخاب می کردند. مسیرهای دشواری که از آنها اجتناب نمی شد را می توانیم در مسیرهای مختلف آلپ که در سوئیس شناخته شده است ببینیم. در این زمان، کهربا را طلای شمال نیز می نامیدند.

سنگ نیمه قیمتی ارگانیک

از آنجایی که این ماده رزینی با صمغ یا رزین فسیل شده است، به همراه مروارید و مرجان خونی به معدود سنگ های نیمه قیمتی آلی تعلق دارد. هنوز مشخص نیست که این ماده رزینی ارزشمند را باید یک ماده معدنی (بدون ساختار بلوری) نامید یا آن را از دسته فسیل ها دانست. نام این ماده رزینی از کلمه آلمانی Bernstein گرفته شده که از کلمه نیدرزاکسن به معنای سوختن گرفته شده است. این صمغ از ترکیبات آلی کربن، هیدروژن و اکسیژن ساخته شده است که به معنای قابل اشتعال بودن آن می باشد.

کهربا برای نوزادان و کودکان

گردنبند و دستبند این رزین برای نوزادان و کودکان بسیار محبوب است و دلایل جالبی دارد. در زمان قرون وسطی بود که مشخص شد این ماده رزینی دارای اثرات تسکین دهنده درد است. به همین علت به سرعت تبدیل به یک داروی محبوب برای انواع بیماری ها شد. زمانی که رابرت کخ در سال 1886 کشف کرد که اسید سوکسینیک تاثیر مثبتی بر بدن دارد، پوشیدن این ماده رزینی به سرعت محبوب شد. این موضوع در مورد نوزادان و کودکان زمانی که دچار دندان درد می شدند نیز صدق می کرد.